Wat houdt dit block in?
Media is overal: Bijna iedereen heeft een smartphone waarop vrijwel elke minuut van de dag de actualiteit is te volgen. Waar je ook om je heen kijkt zie je vormen van media: bewegende billboard, vod-casts (tv schermen aan de muur), etc. Media heeft een enorme invloed op de wijze waarop wij de wereld zien en hoe wij de wereld beleven. Ook het delen van eigen belevenissen is tegenwoordig zeer laagdrempelig en kan met vrijwel ‘een druk op de knop’. Hierin schuilt ook het gevaar: steeds meer hoor je over cybercrime en cyberpesten. De leerkracht heeft een belangrijke rol in het wijs en bewust omgaan met media en kinderen hierin te begeleiden.
Toepassing in de praktijk
Toepassing in de Praktijk voor Basisschoolleerlingen
Mediawijsheid: Bewust Omgaan met Media
Met behulp van lessen over mediawijsheid leren basisschoolleerlingen op een interactieve en speelse manier kritisch omgaan met media. Hier zijn enkele praktische toepassingen van hoe deze les over mediawijsheid in de klas kan worden geïntegreerd:
- Herkennen van Mediaprikkels:
Laat leerlingen voorbeelden verzamelen van media die ze dagelijks tegenkomen, zoals reclames, social media, en nieuwsberichten. Ze analyseren in kleine groepjes welke boodschap de media wil overbrengen en bespreken hoe dit hun gedrag of keuzes beïnvloedt. - Media-invloed Nabootsen:
Leerlingen ontwerpen hun eigen reclameposter of social media post. Ze leren hoe kleuren, woorden en beelden worden gebruikt om aandacht te trekken. Dit helpt hen om te begrijpen hoe media hen probeert te beïnvloeden. - Cyberpesten en Veiligheid:
Gebruik praktijkvoorbeelden om leerlingen bewust te maken van de risico’s van online gedrag, zoals cyberpesten. Ze spelen een rollenspel waarin ze leren hoe ze hulp kunnen vragen of een vriend kunnen helpen als ze cyberpesten tegenkomen. - Fact-checking en Fake News:
Leerlingen vergelijken een betrouwbaar nieuwsbericht met een nepbericht en leren hoe ze betrouwbare informatie kunnen herkennen. Ze gebruiken hiervoor eenvoudige checklists die hen helpen om kritisch te kijken naar wat ze lezen en delen. - Persoonlijke Media-uitdaging:
Geef de leerlingen een uitdaging: houd één dag bij hoe vaak ze met media te maken hebben (reclames, social media, video’s, etc.). Bespreek dit in de klas en laat hen reflecteren op hoeveel invloed media op hun dagelijks leven heeft.
Voorbeeldactiviteiten:
1. Mediaposter:
Leerlingen maken in tweetallen een poster waarin ze uitleggen wat media is en hoe het hen beïnvloedt. Ze presenteren deze poster aan de klas en bespreken hun bevindingen.
2. Rollenspel Cyberpesten:
De klas krijgt een scenario over cyberpesten. In groepjes bespreken de leerlingen hoe ze in deze situatie zouden handelen. Ze leren over veilig internetgebruik en het belang van respectvol gedrag online.
3. Nep of echt?:
Geef de leerlingen verschillende korte teksten en nieuwsberichten. Laat hen in groepjes beoordelen of de berichten echt of nep zijn en waarom. Bespreek de resultaten klassikaal.
4. Eigen Media-analyse:
Leerlingen kiezen een reclame die ze vaak zien (bijvoorbeeld een populaire snackreclame). Ze bespreken welke trucjes worden gebruikt om hen te verleiden en bedenken manieren om hier bewuster mee om te gaan.
Samenvattend:
Door lessen over mediawijsheid te integreren, ontwikkelen leerlingen een beter begrip van hoe media hen beïnvloedt en leren ze bewust en kritisch om te gaan met informatie. De aangeboden activiteiten bieden een veilige en speelse manier om deze vaardigheden op te bouwen. Dit bevordert hun mediawijsheid en bereidt hen voor op verantwoord mediagebruik in de toekomst.
ICT-Bekwaamheidseisen
Reflectie op de bekwaamheidseisen tijdens de les Mediawijsheid
Bekwaamheidseis 1.3.1 – Bewustzijn van medialisering van de samenleving, digitale revolutie, connectivisme en bijbehorende (nieuwe) ethische kwesties
Tijdens de voorbereiding en uitvoering van de les heb ik laten zien dat ik me bewust ben van de invloed van de medialisering van de samenleving en de snelle veranderingen door de digitale revolutie. Ik integreerde voorbeelden uit de dagelijkse praktijk van de leerlingen, zoals reclame, sociale media en digitale nieuwsbronnen, om hen inzicht te geven in de rol die media speelt in hun leven. Bovendien besprak ik ethische kwesties zoals cyberpesten en de risico’s van online informatie, waarmee ik hen bewust maakte van de verantwoordelijkheden en gevaren van het gebruik van digitale media.
Bekwaamheidseis 1.3.2 – Kennis van verschillende functies van media
In de les legde ik de nadruk op de verschillende functies van media, zoals informeren, amuseren, beïnvloeden en communiceren. Door deze functies in concrete voorbeelden te vertalen, zoals reclames en sociale mediaposts, heb ik de leerlingen laten zien hoe media hun keuzes en gedrag beïnvloedt. Dit gaf de leerlingen een breder perspectief op hoe ze media kritisch kunnen gebruiken en begrijpen wat de intenties achter bepaalde boodschappen zijn.
Bekwaamheidseis 1.3.7 – Kennis van de media-ontwikkeling bij leerlingen en hierop inspelen
Ik liet zien dat ik inzicht heb in de media-ontwikkeling van leerlingen door de les af te stemmen op hun leeftijd en belevingswereld. Voor groep 4 werd de focus gelegd op concrete voorbeelden zoals tv-reclames en YouTube-video’s, terwijl voor oudere groepen dieper werd ingegaan op sociale media en nieuws. Ik speelde in op hun ervaring door hen herkenbare situaties te laten bespreken, zoals hoe zij omgaan met filmpjes die viraal gaan of hoe zij reageren op reclames. Dit maakte de les relevant en motiverend.
Bekwaamheidseis 1.3.9 – Leerlingen bewust maken van de meerwaarde en risico’s van internetgebruik
Tijdens de les heb ik de leerlingen bewust gemaakt van de meerwaarde en risico’s van internetgebruik. We bespraken de voordelen, zoals snelle toegang tot informatie en de mogelijkheid om gemakkelijk te communiceren, maar ook de risico’s zoals cyberpesten, fake news en privacykwesties. Door hen te laten reflecteren op hun eigen mediagebruik en hen tips te geven voor veilig online gedrag, heb ik hen gestimuleerd om bewuste keuzes te maken in hoe zij internet gebruiken.
(Externe) bronnen
Chat GPT
Bewijs van uitvoering
Feedback door medestudenten
EU Badgr (Canvas Badges) certificaat
